Các mức độ nhiễm hàn

*4 CẤP ĐỘ HÀN KHÍ
Hàn không đơn giản là lạnh mà là thứ âm khí âm thầm chui vào người qua từng khe hở, tích tụ từng chút mà lâu ngày sinh bệnh. Nhiều người chủ quan tắm đêm, để bụng – lưng – bàn chân , ban đầu chỉ thấy gai lạnh, nổi mẩn ngứa, vài hôm sau là đau cứng mỏi cổ gáy, đau dọc sống lưng, bụng lạnh, tiêu hóa rối loạn. Về sau là cả chuỗi triệu chứng kéo dài.

Cấp độ 1: Hàn ở biểu, khí vệ mới bị thương tổn.
- Khi mới nhiễm hàn, biểu hiện còn nhẹ, người thấy gai lạnh, đau đầu, cổ vai gáy đau ê ẩm khi ngủ dậy, người mỏi, sợ gió, sợ lạnh, có thể hơi sốt, ra ít mồ hôi là dịu. Lúc này hàn còn ở ngoài, khí vệ còn giữ được.
- Đây là giai đoạn dễ điều trị nhất. Chỉ cần dùng điếu ngải để cứu, ôn châm, hoặc xông ấm bằng kinh giới, tía tô, gừng hoặc sắc nước thảo dược có tính tân ôn, giúp tán hàn, giải biểu, đẩy lạnh ra qua mồ hôi.
Cấp độ 2: Hàn nhập kinh lạc, khí huyết bắt đầu ứ trệ.
- Khi hàn tà còn ở ngoài da, nếu không được xử lý kịp thời, hàn bắt đầu thâm nhập sâu hơn vào hệ thống kinh lạc. Cơ thể xuất hiện các triệu chứng: đau nhức sâu vùng lưng, cổ vai gáy co cứng, khớp nặng nề ê ẩm, vận động kém linh hoạt. Thường đau tăng khi gặp gió lạnh hoặc về đêm.
- Giai đoạn này cần khai thông kinh lạc, khu hàn, hành khí bằng phương pháp xoa bóp, bấm huyệt cứu ngải, ôn châm và dùng thảo dược có tính ôn như độc hoạt, quế chi, phòng phong. Nếu chỉ chườm nóng bên ngoài hoặc dùng cao dán đơn lẻ, triệu chứng sẽ dễ tái đi tái lại.
Cấp độ 3: Hư hàn toàn thân, khí huyết hư yếu.
- Giai đoạn sâu nhất, phong hàn đã ngấm vào huyết mạch, khí kém, dương suy. Người mệt, sắc mặt xám, tay chân lạnh quanh năm, nói nhỏ, ngồi nhiều nằm nhiều, ngủ không sâu, dễ hồi hộp, chóng mặt, cơ thể suy nhược kéo dài. Mạch trầm tế, hư yếu.
- Giai đoạn này cần điều trị toàn diện. Phải phục hồi chính khí trước khi khu hàn. Bài thuốc cần phối theo hướng tán hàn, bổ khí – trợ dương, kết hợp kiêng khem lâu dài, phục hồi thể trạng từ từ, tuyệt đối không được làm mạnh tay hay sai nguyên lý.
Cấp độ 4: Hàn vào phủ tạng, sinh khái thấu, hắt hơi sổ mũi, rối loạn tiêu hoá, tỳ vị suy yếu, ngấy sốt …yếu.
- Lạnh lâu ngày đi ăn sâu vào nội tạng, thường gặp nhất là phế, tỳ vị, thận. Biểu hiện rõ nhất là sợ gió sợ lạnh, người lạnh, khái thấu, hắt hơi sổ mũi, bụng lạnh, đầy bụng, ăn kém, ăn không tiêu, khí huyết lưu thông kém, hay đi ngoài phân lỏng hoặc sống phân, tay chân lạnh, da tái, dễ mệt, thích ăn đồ nóng, uống nước nóng, mát lạnh vào là người khó chịu ngay.
- Lúc này, không còn đơn thuần là khu hàn, mà cần phối hợp các vị thuốc, bài thuốc để giải biểu, khu phong, ôn trung tán hàn, kiện tỳ, bổ khí huyết, đồng thời dùng liệu pháp chườm ấm vùng cổ vai gáy, vùng bụng, vùng thắt lưng để kích hoạt dương khí, dẫn hoả về tạng.
* Cơ thể có 4 “cửa đón hàn” mà người bệnh hay chủ quan nhất
- Gan bàn chân, chủ quan đi chân đất dẫm lên nền lạnh, thói quen tắm đêm nhiều, lâu, không lau khô
- Bụng dưới, thắt lưng, ngồi nền lạnh, mặc hở, dễ hàn nhập phế và tỳ
- Cổ gáy để quạt thốc vào, gội đầu khuya không lau sấy cho thật khô.
- Đầu mặt – gội tối, tóc ướt đi ngủ, ngồi máy lạnh quá lâu
Trên đây là 4 cấp độ nhiễm hàn và 4 nguyên nhân chủ quan để hàn khí dễ dàng xâm nhập vào cơ thể, người bệnh giữ gìn phòng ngừa hàn từ sớm chính là đang giữ khí huyết bền vững về sau.